Boyun Fıtığı
Boyun Fıtığı Nasıl Meydana Gelir?
İnsan omurgası vücudu hem dik tutan hem de hareketini devam ettirmesini sağlayan biyomekanik bir yapıdır. Omurga vücudun dengesini ve hareketini sağlamak için bu ikisini aynı anda yürütür. Bunları yaparken hem vücut ağırlığına hem de dışarıdan gelen kuvvetlere karşı dayanır.
Bu karşı koyma omurlar arasındaki disklerimiz tarafınca sağlanır. Diskler biz hareket ederken vücuda uygulanan kuvvetlere karşı koyar. Ayakta dururken de diskler üzerinde bir baskı uygulanır. Omurgadaki diskler uygulanan bu kuvvetleri emerek vücudumuzun ayakta veya dengede durmasını ve hareket etmesini sağlar. Ama yaşımız ilerledikçe disklerin baskılara veya yüklere karşı koyma ve onları emme fonksiyonundaki sağlamlıkları ve güçleri azalır.
Disklerin içeriğindeki sıvı ve maddelerin miktarı ve kuvvetleri emme gücünün azalması fıtıklaşmalara yol açabilir. Boyuna binen yüklerin artması, duruş bozuklukları, yanlış yapılan hareketler ve çalışma şekillerinin yanlışlığı disk fıtığı görülme riskini oldukça yükseltir. Boyundaki disklerin iç kısmı jelatinimsi bir yapıdadır. Bu kısmın boynun dış kısmını yırtarak omurilik ve sinirlere baskı yapmasına boyun fıtığı denir.
Peki Belirtileri Nelerdir?
Boyun bölgesinde fıtıklaşmış bir disk, birçok farklı ağrı türüne neden olabilir veya hiçbir belirti göstermeyebilir. Ağrı boyunda, kürek kemikleri arasında, omuz da, kollarda eller ve parmaklarda oluşabilir. Dahası boyun fıtığı ağrısı ense kökünde baş çevresinde hatta ön tarafa göz bölgesinde de yansıyan ağrıya sebep olabilir. Bu bazen ağrı ile kendini gösterebilirken bazen de uyuşma ve karıncalanma veya çekilme ve kasılma şeklinde olur. Bazen kol da veya el kaslarında kuvvetsizlik, güçsüzlük de mevcut olabilir. Boyunda fıtıklaşmış bir disk bir tür travma veya boyun yaralanmasından kaynaklanabilirken, çoğu zaman semptomlar kendiliğinden başlar.
Boyun fıtığı ağrısı ve ilgili belirtiler tipik olarak bir kolda veya diğerinde hissedilir. Belirtiler, hangi diskin fıtıklaştığına ve hangi sinir kökünün sıkışıp o bölgenin iltihaplandığına bağlı olarak değişebilir. Genellikle sadece tek bir kol etkilenirken bazen de ağrı, karıncalanma, uyuşma ve güçsüzlük, fıtık omurilik merkezine doğru yönelirse her iki kola yayılabilir ve iki kolu da etkileyebilir. Hatta vücudun aşağısına da inebilir. İleri vakalarda bağırsak kontrolünün kaybı veya mesane kontrolü de nadiren de olsa etkilenebilir.
Boyun Fıtığında Ağrı Yönetimi
Boyun fıtığı olan bir kişinin diskin fıtıklaşmasından kaynaklanan boyun ve kol ağrısı kısa süreli olabilir veya sadece birkaç gün sürebilir dahası kronikleşip aylarca veya daha uzun sürebilir. Ağrının gelip gitmesi veya belirli aktiviteler sırasında şiddetlenmesi yaygındır.
Hangi Pozisyonda Uyumalıyım? Yastık Seçimi Önemli midir?
Birçok hasta uykuya dalma esnasında veya uyku pozisyonu almaya çalışırken yoğun bir ağrı hissedebiliyor ve sürekli hangi pozisyonda ya da ne tür bir yastık seçimi yapması gerektiğini merak ediyor. Bu konuda kliniksel tecrübe bize aslında tek bir doğru yatış pozisyonunun olmadığını ve uyuma pozisyonu ile yastık seçiminin her hastaya göre değiştiğini gösteriyor. Boyun fıtığı olan hastaların uzman bir fizyoterapist veya doktor tarafından detaylıca değerlendirilmesi, fizik muayenelerinin etraflıca yapılması varsa radyolojik görüntülerinin de incelenerek buna uygun önerilerde ve uyarılarda bulunulması doğru olacaktır.
Boyun veya kol ağrısı fıtıklaşmış bir diskten kaynaklandığında, uygulanacak doğru tedavi ile beraber diskin kendisi tamamen ilk aylarda iyileşmese bile semptomlar tipik olarak 4 ila 6 ay içinde tamamen düzelir. Birçok hasta da ağrı ilk birkaç gün içinde tamamen ortadan kalkar. Kişi günlük yaşam aktivitelerini kolaylıkla tekrar kazanacak düzeye gelir.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Servikal radikülopatiyi (boyun fıtığı) tedavi etmek için kesin bir tedavi geliştirilmemiş olmasına rağmen, literatürde terapötik egzersiz ile birlikte manuel terapi tekniklerinin, fonksiyonun artması ve aynı zamanda aktif hareket aralığının artmasına odaklanarak etkili olduğu konusunda genel bir fikir birliği mevcuttur. Ağrı problemi büyük olasılıkla hastanın asıl şikayeti olacaktır. Son zamanlarda yapılan üst düzey araştırmalar, egzersizin yanında manuel terapinin olumlu sonuçlarını doğruluyor.
Hastanın uzun süreli ağrısı varsa, ağrıya karşı duyarlılığı gelişmiş olabilir ve kronik ağrı, akut ağrıdan farklı davranır ve hastalar tarafından farklı algılanır. Bu nedenle akut ağrılı hasta ile kronik ağrılı hastaya yaklaşım tedavide farklı olmalıdır.
Egzersizle birlikte uygulanan mobilizasyon ve manipülasyonun, boyun fıtığı olan veya olmayan kalıcı mekanik boyun problemlerinde ağrının giderilmesi ve fonksiyonun iyileştirilmesi için faydalıdır. Ancak tek başına manuel terapinin ya da egzersizin yeterli olmadığını klinik çalışmalar kanıtlıyor.
Boyun fıtığı olan hastaların servikal manuplasyonu yapılırken bazı risk faktörlerinin göz önünde bulundurulması gerekir.Arteryel yetmezlik , bağ yaralanması, üst motor nöron bozuklukları, hipertansiyon gibi potansiyel risk faktörlerinin farkında olarak uzman fizyoterapistlerce uygulanması gerekmektedir. Aksi halde uygulayıcının uzman olmaması ciddi sakatlıklara hatta ölüme sebep olabilir.
Tıbbi medikal masajın da boyun problemlerinde önemli etkileri vardır. Kas gerginliğini ve spazmlarını azaltır, ağrıyı düşürür ve gevşemeyi destekler.
Kuru iğneleme tekniği de boyun problemlerinde oldukça sık kullanılır. Kaslarda gelişen tetik noktaların seğirme cevabı alınarak açılmasında rol alır. Ağrıya eşlik eden kas spazmları ve gergin bantlarının çözülmesinde ve kronik baş-boyun ağrısı sonucunda oluşan tetik noktaların açılmasında dahası kas-ağrı-spazm döngüsünün kırılmasında en etkili yöntemdir.
Egzersiz tedavisi, boyun fıtıklarının tedavisi için olumlu ve kalıcı etkilere sahiptir. Sinir basısının etkisini azaltmak için omurlar arası mesafeyi açmayı hedefleyen egzersizler en iyi seçenektir. Fizyoterapistlerin oluşturduğu egzersiz reçetesi genellikle kişiye özgüdür ve bunu düzenli uygulayan bireylerin uygulamayanlara göre daha hızlı iyileştikleri görülmüştür.
Bireylere duruş ve postür farkındalıkları eğitiminin verilmesi aynı zamanda yanlış alışkanlıklardan kaçınılmasının öğretilmesi omurga bozuklukları tedavisinin önemli bir parçasıdır.
Burada verilen bilgiler tanı ve tedavi için değil sadece genel bilgilendirme amacı barındırmaktadır. Boyun fıtığınız varsa uzman fizyoterapislerimizden bilgi alabilir ücretsiz değerlendirme seansı talep edebilirsiniz.